• جمعه 10 فروردين 1397

ساختمان و کارگاه شماره 26

کارگاه 26 در منطقه مسکونی مرکزی و غرب چاله پست شرقی شهر سوخته و  شمال منطقه مسکونی مرکزی، به فاصله 50 متری گمانه­هایی که گروه ایتالیایی کاوش کرده بودند. واقع شده­است.

کاوش در کارگاه 26 با هدف دستیابی به سازه های معماری ویژه که آثار آن از روی زمین نیز قابل مشاهده بود  آغاز گردید. بر اساس آثار معماری چون دالان با دیوارهای پشتیبان، ساختمان انباری و اتاقهای جنوبی دالان و همچنین سفالهای بسیار شاخص و بعضا ناشناسی که در بخش شرقی ساختمان موسوم به دالان  پیدا شده در چهاردهمین فصل حفاری ( ۱۳۹۳ )،  عملیات کاوش در فصل بعدی (۱۳۹۴ )  با  اضافه کردن  گمانه هایSEP  و SEU در شمال کارگاه ادامه یافت. همچنین با هدف دستیابی به بخشهای مهمتری از سازه های معماری مرتبط با لایه اول مرتبط با دیوارهای پشتیبان دار و ساختمان انباری، کاوش در مربعهای دیگر در جنوب فضای موسوم به دالان و چسبیده به شرق مجموعه اتاقهای سوخته نیز آغاز شد.

کاوش درجنوب غرب کارگاه26، بیانگر وجود اتاقهایی به موازات فضای موسوم به آب­راه ودیوارهای دالان بود و کاوشهای بعدی نشان داد که این ساختار به سمت شرق ادامه دارد. در کاوشهای سال ۱۳۹۳ یک ورودی در دیوار جنوبی فضای آبراه، هم راستا با ورودی نخست در غرب به صورت نیمه  کاره کاوش شد و به نظر می رسید با ادامه کاوش ساختارهایی متشکل از دو اتاق مرتبط با هم،  همانند اتاقهای موسوم به اتاق سوخته، به دست آید و  ادامه کاوش در فصل بعدی درستی  این نظر را تایید کرد.

دستیابی به اطلاعات بیشتری درباره دوره IV  استقرار در شهر سوخته به ویژه فاز پایانی آن که پیش از این در بخش شرقی ساختمان انبارها و در مجاورت چاله پست شرقی به دست آمده بود از دیگر اهداف و عوامل انتخاب گمانه های گفته شده است. یافتن قطعات سفالی که مشخصه دوره چهارم استقرار هستند در اتاقها و فضاهای مجاور و همچنین در لایه اول ساختمان انباری کار کاوش در این کارگاه را اهمیت می بخشد.

مهمترین بخشهای کاوش شده در این کارگاه مرتبط با لایه نخست  استقرار در این جاست. در این کارگاه، عناصر و بقایای معماری لایه نخست، شامل سه بخش اصلی دالان با دیوارکهای پشتیبان، اتاقهای انباری و مجموعه فضاهای مسکونی جنوبی موسوم به اتاقهای سوخته  بهتر از دیگر لایه­ها حفظ شده­اند. ساختار استوار دیوارهای این لایه همراه اندود یک دست سفید و ضخیم از مهمترین عوامل حفظ بقایای معماری در این جا بوده  است.

تمامی دیوارهای مرتبط با این لایه دارای اندود بسیار ضخیم به قطر 5 سانتیمتر از جنس گل سفید، خوب پرداخت شده و یکدست است که نقش مهمی در استحکام بنا و جلوگیری از نفوذ رطوبت احتمالی ناشی از  بارندگی­ و جمع شدن آب در چاله پست بخش مسکونی شرقی کارگاه 26  داشته است. همین عامل کمک کرده تا بنا در برابر عوامل فرسایشی در طول زمان نیز بهتر حفظ شود.  قطر دیوارهای این مجموعه معماری بین 20 تا 100 سانتی متر در نوسان است.  قطر دیوارهای مجموعه دالان حدود یک متر، مجموعه انباری بین  50 تا 60 سانتیمتر و اتاقهای سوخته درحدود 20 سانتیمتر می باشند. ساختارهای معماری لایه نخست از قرار زیر می باشند:

1- فضای شماره ۸  ، دالان و بخشهای واقع شده بین  دو دیوار پشتیبان دار به طول تقریبی 50 و عرض 4 متر در جهت شرقی غربی را در بر گرفته  و کف بسیار مستحکم آن با شیبی ملایم به سوی شرق و به سمت چاله پست شرقی تپه ساخته شده­است. در این فضا تعداد هجده عدد دیوارکهای پشتیباندر ابعاد ۱x ۱ متر به صورت کاملا قرینه روبروی یکدیگر قرار گرفته اند.

2- ساختمان انباری در بخش شمال شرقی کارگاه قرار گرفته­است و شامل اتاقهایی به هم مرتبط و راهروهای تنگ و کم عرض است. بدنه دیوارها همانند دالان دارای اندود یک دست و سفید است و دو پیاده رو خشت فرش شده در قسمت های شمالی و شرقی این ساختمان واقع شده اند.

3- فضای موسوم به اتاقهای سوخته و آبراه در جبهه جنوب غربی دالان و کارگاه26 که در آن علاوه بر یک آبراه شرقی غربی،  دیواری سراسری با اتاقهای مرتبط به هم مجموعه معماری یکدست و پیوسته­ای را تشکیل داده است. از ویژگیهایی این مجموعه می توان به دیوارهایی با اندود یکدست اشاره کرد که همانند اندود دیوارهای فضای دالان است. برخی اتاقها و فضاهای این مجموعه به شدت سوخته اند که علت آن مشخص نیست.